Yumurtalık kisti, hemen her kadında görülebilen basit, iyi huylu kistlerdir. Yumurtalıklarda her ay yumurtalar oluşturulur ve döllenmek üzere bir tarafta 1 yumurta tam anlamıyla büyür. Oluşan yumurtalar döngü içerisinde zamanla kaybolup gitmesi gerekir. Polikistik Over sendromunda ise küçük yumurtalar yumurtalıklarda kalmaya devam eder ve kistleri oluştururlar. Oluşan bu kistler zamanla yumurtalıkta artmaya ve vücut üzerinde ciddi etkiler yapmaya başlar. Yumurtalık kistlerinin tedavisi basit olmasına karşın sürekli olarak kontrol gerektiren ve süreci belli olmamaktadır.
Yumurtalık Kisti Belirtileri ve Muayenesi
Polikistik Over sendromunda ortaya çıkan belirtiler herkeste aynı boyutta ve aynı şekilde görülmeyebilir. Yumurtalık kistlerinin vücut üzerindeki belirtilerini kendisinde gören kadınlarda ya da rutin ultrason muayenesinde kolaylıkla teşhis koyulur. Polikistik Over Sendromunun belirtileri şöyledir:
1. Yüzde bölgesinde kıllanma (sakal tipi)
2. Göbek bölgesinde erkek tipi kıllanma (Kasıktan göğse doğru yönelmiş)
3. Adet kanamasındaki anormal değişim (Kanamanın gecikmesi, kanamanın erken gelmesi, kanamaların süresinin uzaması ya da kanama miktarının artması vb.)
4. Kasıklarda baskı, ağrı: Adet ve yumurtlama dönemi dışındaki zamanlarda kasıklarda kistlerden dolayı baskı ve ağrı hissedilir. (Ayrıca şiddetli adet ağrıları, cinsel ilişki sırasında şiddetli ağrı ve ilişkiden kaçınma vb.)
5. İdrara sık çıkma (Yumurtalık kistlerinin mesaneye baskı yapmasından dolayı mesane dolu olmasa da idrar olduğu hissedilir ve tuvalete gidildiğinde çok az miktarda idrar yapılır.)
6. Bağırsak düzensizliği (Kabızlık vb.)
Yumurtalık kistlerinin muayenesi için idrara sıkışmış bir şekilde gidilmesi ultrason görüntülemesi için daha sağlıklı olacaktır. Anatomik olarak mesane rahmin altındadır. Mesane doldukça rahmi ve yumurtalıkları yukarıya doğru kaldırır ve daha kolay görüntülenmesine yardımcı olur. Bu nedenle muayene öncesinde doktorun aksi bir söylemi olmadığı taktirde idrara sıkışmış olması faydalı olacaktır.
Polikistik Over sendromu olan kişilerin vücutlarında belirtiler gözlemlendiğinde doktora başvurmaları veya dışa belirti vermeyen kistler rutin kadın doğum muayenesinde rastlanır. Yapılan ultrason muayenesi sonucu teşhis koyulan kistlerin çapları ölçülebilir ve boyutlarına göre tedavisi yapılır.
Yumurtalık Kistlerinin Tedavisi
Polikistik Over Sendromunun (PCOS) tedavisi iki şekilde olmaktadır. Yumurtalıklarda oluşan kistler, %90 oranında iyi huylu kistler olmakla beraber genellikle ilaçlarla tedavi edilebilmektedir. Ultrason muayenesinde boyutları ölçülen kistler, büyüklüklerine göre ek bir tetkik istenebilir. Ek tetkik olarak kan tahlilleri, MR, bilgisayarlı tomografi gibi tetkikler yapılarak yerleşimleri, boyutları, bir başka organla yapışık olup olmadığı detaylı bir şekilde saptanır. Ultrason muayenesinde 5-6 mm boyutunda görülen kistler genellikle iyi huylu kistlerdir ve bu kistler 20 mm boyuta kadar ulaşabilir. 6 mm boyutundan büyük olan kistlerin tedavisi cerrahi olarak yapılabilmektedir.
Polikistik over sendromunun ilaç tedavisinde doğum kontrol ilaçları kullanılmaktadır. Ultrason muayenesinde boyutları ölçülen kistlerin tedavisi için ek olarak kan tahlillerindeki hormon dengesine de bakılması gerekmektedir. Hormonların değerlerine göre tedavi düzenlenmesi gerekmektedir. Fakat hormon testlerinin pahalı olması nedeniyle kistlerin boyutuna göre tedavi şansı yüksek ilaçlar ile tedaviye başlanır. Her adet döngüsü sonrasında kistlerin durumunu incelemek için ultrason görüntülemesi yapılır. Kistlerde küçülme ya da sayılarında azalma varsa tedavi kistlerin yok olmasına kadar devam eder. Kistler yok olmaz ve büyümeye devam ederse ilaç değişimi yapılabilir ya da farklı bir ilaç tedaviye eklenebilir.
Yumurtalık kistlerinin bitkisel olarak da tedavisi olabilmektedir. Kür şeklinde uygulanan bu bitkisel tedaviler, zaman içerisinde kistlerin küçülmesini ve yok olmasını sağlar. Soğan suyu kürü gibi Prof. Dr. İbrahim Saraçoğlu tarafından verilen tarifin düzenli olarak uygulanması sayesinde yumurtalık kisti rahatsızlığından kurtulan kişiler olduğu bilinmektedir.
Polikistik Over Sendromunda Ameliyat
Yumurtalık kisti boyutu 20 mm boyutuna ulaşmış ve kistlerin ilaçlar ile tedavisi mümkün değilse mutlaka ameliyat ile kistin oradan çıkartılması gerekmektedir. Çıkartılan kist sonucu yumurtalık kullanılamayacak duruma gelmiş olabilir. Kist çıkartma işleminden sonra, çıkartılan kist incelenmek üzere patoloji laboratuvarına gönderilir. Çıkan sonucun, kistin iyi huylu ya da kötü huylu olmasına göre ek bir tedaviye başlanabilir.
Kist çıkartılmasından sonra hasta, hastane ortamında 3 gün ila 1 hafta arasında gözlem altında tutulması gerekebilir. Hastanın iç kanama riski, ameliyat yerinde enfeksiyon riski, hastanın mobilizasyonunun tam olmamasından dolayı hastanın hastanede yatış süresi uzayabilmektedir. Hasta bu hastanede kaldığı süre boyunca, katı olmayan yumuşak gıdalarla beslenir ve bol sıvı alması sağlanır. Bol sıvı ve yumuşak gıdalarla beslenen hastanın böylece kabızlık şikayeti olmayacaktır. Oluşabilecek kabızlık, ıkınma sonucunda operasyon bölgesine zarar verebilir ve dikişlerde açılmaya neden olabilir.